Bariera jelitowa jest złożoną interaktywną strukturą, która reguluje przepływ treści pokarmowych w świetle jelita grubego. Bierze aktywny udział w homeostazie immunologicznej, mikrobiologicznej i metabolicznej całego organizmu. Zakłócenia funkcji bariery jelitowej powodują przeciekanie zawartości ze światła jelita grubego do przestrzeni międzykomórkowych i krążenia ogólnoustrojowego. W ten sposób wywoływane są lokalne i ogólnoustrojowe stany zapalne. Rozszczelnienie ścian jelita grubego jest początkiem rozwoju wielu chorób od nieswoistych dolegliwości z jelit, chorób zapalnych jelit, bezalkoholowego zapalenia wątroby po autyzm, choroby odtarczycowe, bezpłodność, choroby psychiczne i powikłania ogólnoustrojowe.
Bariera jelitowa składa się z trzech interaktywnych warstw:
- Pierwsza warstwa to mikrobiom jelita grubego
- Trzecia warstwa to nabłonek jelitowy
- Druga warstwa to warstwy śluzu
MIKROBIOM JELITA GRUBEGO
Pierwszą warstwą jest wnętrze jelita, składa się z drobnoustrojów. Jest to najbardziej dynamiczne środowisko i kluczowy element bariery jelitowej. W ludzkim przewodzie pokarmowym istnieje około 100 bilionów mikroorganizmów – bakterii, grzybów wirusów, pierwotniaków i niezidentyfikowanych indywidualnych form życia. Ludzki mikrobiom koduje ponad trzy miliony genów wytwarzających tysiące metabolitów co bezpośrednio wpływa na naszą kondycję i zdrowie.
ŚLUZ JELITA GRUBEGO
Śluz wydzielany w jelicie grubym pełni dwie zasadnicze funkcje: zapobiega przyczepności i penetracji patogenów do ściany jelita i jest siedliskiem dla części mikroflory jelitowej.
Wewnętrzna część warstwy śluzu jest grubsza i przyczepiona bezpośrednio do komórek nabłonkowych jelita grubego. Odpowiada za ich nawodnienie, procesy regeneracji, ograniczanie przenikania antygenów do blaszki właściwej błony śluzowej, osłania przed naprężeniami mechanicznymi.
Zewnętrzna warstwa śluzu jest bardziej płynna, przemieszcza się, jest bardzo dynamiczna i mieszka w niej mnóstwo drobnoustrojów mikrobiomu jelitowego, zawiera produkty drobnoustrojowe.
NABŁONEK JELITA GRUBEGO
Nabłonek jelitowy jest pojedynczą warstwą komórek wyściełających światło jelitowe – jego zasadnicze funkcje to bariera zapobiegająca przedostawaniu się szkodliwych substancji , głównie mikroorganizmów ze światłą jelita i ich toksyn. Drugie zadanie to działanie jako filtr selektywny, umożliwiający przemieszczanie elektrolitów i wody ze światła jelita grubego.
Ciasne połączenia pomiędzy komórkami nabłonka jelita są ostatnią warstwą ochronna przed zaburzeniami przepuszczalności jelita. To również ta część bariery fizycznej, która wpływa na rozwój odporności poprzez pośredniczenie w uwalnianiu cytokin i ekspresji receptorów zaangażowanych w odpowiedź immunologiczną.
Trzy interaktywne warstwy bariery jelitowej.
Lumen – warstwa mikrobiomu żyjącego w świetle jelita grubego. Są to jelitowe organizmy komensalne, które min, przestrzennie hamują kolonizację jelita patogennymi gatunkami drobnoustrojów.
Mucus layer – warstwa składająca się z dwóch warstw śluzu, który zapobiega kontaktowi nabłonka błony śluzowej z mikroorganizmami jelitowymi.
epithelial cell – nabłonek jelita grubego stanowi selektywnie przepuszczalną barierę dla zawartości światła jelita.
PODSUMOWANIE
Bariera jelitowa podlega ciągłym, dynamicznym zmianom, których wypadkowa warunkuje stan zdrowia lub choroby. Zakłócenia funkcji bariery jelitowej prowadzą do zwiększenia jej przepuszczalności co jest przyczyną szeregu dolegliwości i przewlekłych schorzeń. Zaburzenia przepuszczalności bariery jelitowej są podstawą i przyczyną chorób przewodu pokarmowego, układu nerwowego, krwionośnego, immunologicznego, hormonalnego, rozrodczego.
Współdziałanie wszystkich elementów bariery jelitowej zapewnia odpowiednią, selektywną zdolność do absorbcji i sekrecji określonych substancji przy jednoczesnym ograniczeniu wnikania mikroorganizmów, toksyn i innych szkodliwych antygenów.
Zapoznaj się z prebiotykami , które odżywiają mikrobiom jelitowy, wzmacniają i odbudowują barierę jelitową:
Literatura
- Struktura bariery jelitowej
Dagmara Węgrzyn, Karolina Adamek, Beata Łoniewska
https://ojs.pum.edu.pl/pomjlifesci/article/view/278/222
- Intestinal barrier functions in hematologic and oncologic diseases
Elio Haroun, Prashanth Ashok Kumar, Ludovic Saba, Joseph Kassab, Krishna Ghimire, Dibyendu Dutta, Seah H. Lim
https://translational-medicine.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12967-023-04091-w/
